Анхдугаар Үндсэн хуулиа баталж, Бүгд Найрамдах Улсаа тунхагласан нь

  1924 оны 6 дугаар сарын 3-нд хуралдсан Монгол Ардын Намын Төв Хорооны Тэргүүлэгчдийн хурал улс оронд Бүгд Найрамдах засаг тогтоох тухай шийдвэр гаргасныг Төв Хорооны бүгд хурлаар хэлэлцэн баталж, “харьяат Бүгд Найрамдах ардын засгийг явуулж, … улсын бүх дээд эрхийг Улсын Их Хурал, мөн хурлаар сонгогдсон Засгийн газар хадгална” гэж тогтоожээ. Энэ дагуу БНМАУ-ын Анхдугаар хурал хуралдаж, 1924 оны 11 дүгээр сарын 26-нд Ардын бүрэн эрхт Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглан, анхдугаар Үндсэн хуулиа баталсан билээ.

       Уг Үндсэн хуулийн 1 дүгээр зүйлд: “Бүх Монгол Улсыг үүнээс хойш Бүгд Найрамдах Бүрэн Эрхт Ард Улс гэж, улсын дээд эрхийг жинхэнэ ардад эдлүүлэн, улсын аливаа хэргийг Улсын Их Хурал, тус хурлаар сонгогдсон Засгийн газраас гүйцэтгэн шийтгүүлэх явдлыг нийтээр сүсэглэн дагавал зохино” хэмээн заажээ.

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Үндсэн хуулийн цэцийн шинэ гишүүдэд үнэмлэхийг нь гардууллаа

Өнөөдөр /2023.11.17/ УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр томилогдсон Л.Өлзийсайхан, О.Мөнхсайхан, Э.Энхтуяа нарт үнэмлэхийг нь гардуулан өглөө.
Тэрбээр, “Та бүхэн Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг боловсруулахаас эхлээд хэлэлцэн, батлах хүртэлх бүх үе шатанд оролцож явсан. Үндсэн хуулийн үзэл санаа, үнэт зүйлийг сахин хамгаалах, бэхжүүлэхэд хичээн ажиллана гэдэгт итгэж байна. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Жаран дөрөвдүгээр зүйлд “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Цэц бол Үндсэн хуулийн биелэлтэд дээд хяналт тавих, түүний заалтыг зөрчсөн тухай дүгнэлт гаргах, маргааныг магадлан шийдвэрлэх бүрэн эрх бүхий байгууллага, Үндсэн хуулийг чандлан сахиулах баталгаа мөн” гэж тодорхойлсон.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүдийг томилж, чөлөөллөө

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы 2023 оны 11 дүгээр сарын 16-ны өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүдийг томилох, чөлөөлөх тухай асуудлыг хэлэлцлээ.

Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар энэ талаарх танилцуулгадаа, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Жаран тавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Үндсэн хуулийн цэц есөн гишүүнээс бүрдэнэ. Тэдгээрийн гурвыг Улсын Их Хурал, гурвыг Ерөнхийлөгч, гурвыг Улсын дээд шүүхийн санал болгосноор Улсын Их Хурал зургаан жилийн хугацаагаар томилно” гэж, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт Цэцийн есөн гишүүний гурвыг Улсын Их Хурал, гурвыг Ерөнхийлөгч, гурвыг Улсын дээд шүүхийн санал болгосноор Улсын Их Хурал зургаан жилийн хугацаагаар томилно” гэж тус тус заасныг онцлов.

“Хүндэт тэмдэг”-ээр шагнав

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат Шүүхийн сахилгын хорооны гишүүн Д.Эрдэнэчулууныг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн “Хүндэт тэмдэг”-ээр өнөөдөр /2023-11-16/ шагналаа. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн үзэл санааг түгээн дэлгэрүүлэх, Үндсэн хуульт ёсыг хамгаалан бэхжүүлэх, хүний эрхийг хамгаалах, шүүхийн шинэтгэлийг хөгжүүлэх үйлсэд оруулсан түүний хувь нэмрийг үнэлж ийнхүү шагнажээ.

“Монгол бахархлын өдөр” тохиож байна

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2012 оны 1 дүгээр сарын 9-ний өдрийн 4 дүгээр зарлигаар Эзэн богд Чингис хаан – Тэмүжиний мэндэлсэн огноог холбогдох ажлын хэсгийн дүгнэлт болон Шинжлэх ухааны Академийн өргөн барьсан саналыг үндэслэн билгийн тооллын гуравдугаар жарны усан морин жил буюу 1162 оны өвлийн тэргүүн сарын шинийн нэгний өдөр хэмээн тогтоож, Их хааны мэндэлсэн өдрийг “Монгол бахархлын өдөр” хэмээн нэрийдэж бүх нийтээр ёслон тэмдэглэж байхаар болсон билээ. Өвлийн тэргүүн сарын шинийн нэгэн нь энэ жилийн хувьд 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр тохиож байна.

XIII зуунд Чингис хаан тархай, бутархай оршиж байсан монголчуудаа нэгтгэн Их Монгол улсыг байгуулаад зогссонгүй Евразийн тал нутагт оршин байсан улс орнуудыг байлдан дагуулж нэгтгэн Монголын эзэнт гүрнийг байгуулсан билээ.

Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат НҮБ-ын тусгай илтгэгчийг хүлээн авч уулзав

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат Шүүгч, өмгөөлөгчдийн хараат бус байдлын асуудал хариуцсан Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага (НҮБ)-ын Тусгай илтгэгч, хатагтай Маргарет Саттертуэйт тэргүүтэй төлөөлөгчдийг өөрсдийнх нь хүсэлтээр өнөөдөр /2023-11-13/ хүлээн авч уулзав. Уулзалтын үеэр Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат Үндсэн хуулийн хяналтын хүрээнд иргэний үндсэн эрх, эрх чөлөөг хамгаалах, хангахад Үндсэн хуулийн шүүхийн гүйцэтгэж буй үүрэг, үйл ажиллагаа, баримталж буй эрх зүйн зохицуулалтын талаар төлөөлөгчдөд танилцуулж, дараа нь тэдний сонирхсон асуултад хариулт өгөв.

Цаашид хамтын ажиллагаагаа улам өргөжүүлэх сонирхолтой байгаагаа илэрхийллээ

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат Япон Улсын Нагояагийн Их сургуулийн дэд ерөнхийлөгч Норими Мизутани тэргүүтэй  төлөөлөгчдийг 2023 оны 10-дугаар сарын 30-ны өдөр хүлээн авч уулзлаа.

Уулзалтын үеэр Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат төлөөлөгчдөд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн бүрэн эрх, чиг үүрэг, Үндсэн хуулийн хяналтын онцлогийн талаар танилцуулав.

Үндсэн хуулийн цэцийн ордны хашааны гадна талбайд мод, бутлаг ургамал тарив

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар тогтоосон бүх нийтээр мод тарих үндэсний өдөр, мөн “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд байгаль орчноо хамгаалах, нөхөн сэргээх, ногоон байгууламжийг бий болгох зорилгоор Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн Тамгын газрын албан хаагчид Цэцийн ордны хашааны гаднах нийтийн эзэмшлийн талбайд мод, бутлаг ургамал тарьж, орчны ногоон байгууламжийг сэргээн арчлах ажлыг хийцгээлээ.

Азийн нийгэмлэгийг даргалах эрхийг албан ёсоор шилжүүлэн өгөв

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын Азийн нийгэмлэгийг даргалах эрхийг Тайландын хаант Улсын Үндсэн хуулийн шүүхэд 2023 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр албан ёсоор шилжүүлэн өгөв.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц тус нийгэмлэгийг 2021-2023 онд даргалах хугацаанд “Ази дахь Үндсэн хуулийн шүүх эрх мэдлийн хөгжлийн өнөөгийн байдал” сэдэвт нийгэмлэгийн 5 дугаар Их Хурлыг, “Үндсэн хуулийн хяналтын хүрээнд хүний эрхийг хамгаалах нь” сэдвийн хүрээнд олон улсын симпозиумыг тус тус амжилттай зохион байгуулсан билээ.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга АНУ-ын Дээд шүүхэд айлчиллаа

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат тэргүүтэй төлөөлөгчид Америкийн Нэгдсэн Улсын Дээд шүүхэд 2023 оны 9 дүгээр сарын 11-12-ны өдрүүдэд албан ёсны айлчлал хийв.
Айлчлалын хүрээнд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат, АНУ-ын Ерөнхий шүүгч Жон Г. Робертс нарын албан ёсны уулзалт болж, энэ үеэр талууд шүүх эрх мэдэл, шүүхийн хараат бус байдал болон хоёр талын харилцаа, хамтын ажиллагааны талаар харилцан ярилцаж санал солилцов.