Нэр бүхий иргэд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцэд хандаж Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.3 дахь хэсгийн зарим заалт Үндсэн хуулийн холбогдох заалтад нийцээгүй байна гэсэн мэдээлэл, гомдол гаргасан билээ. Уг мэдээлэл, гомдлын дагуу үүсгэсэн маргааныг хянан хэлэлцэх Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдааныг товлоод байна.
Үндсэн хуулийн цэцийн 2023 оны 5 дугаар сарын 08-ны өдрийн их суудлын хуралдаанаар Монгол Улсын Засгийн газрын 2012 оны 153 дугаар тогтоолын холбогдох заалт Үндсэн хуулийн цэцийн 2005 оны 02 дугаар тогтоолоор хүчингүй болсон заалтыг агуулгаар нь дахин сэргээсэн эсэх тухай маргааныг хяналтын журмаар хянан хэлэлцлээ.
Монгол Улсын Их Сургуулийн Хууль зүйн сургуулийн Нийтийн эрх зүйн тэнхимийн оюутнууд “Үндсэн хуулийн эрх зүй” хичээлийн сэдвийн хүрээнд 2023 оны 5 дугаар сарын 5-ны өдөр Үндсэн хуулийн цэцийн үйл ажиллагаатай танилцлаа.
Монгол Улсын шүүхийн тухай хууль, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн зарим заалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх тухай маргааныг Үндсэн хуулийн цэц 2023 оны 5 дугаар сарын 03-ны өдрийн Дунд суудлын хуралдаанаар хянан хэлэлцлээ.
МУИС-ийн Ахмад багш ажилтны нэгдсэн холбооноос уламжлал болгон зохион байгуулдаг энэ удаагийн лекцийг академич, гавьяат хуульч Ж.Амарсанаа “Нүүдэлчдийн эрх зүйн соёл: уламжлал, орчин үе” сэдвээр уншлаа.
Лекцээс онцлох зүйлийг дурдвал: Нүүдэлчид бол түүхэн урт хугацааны туршид өөрсдийн өвөрмөц соёлыг, түүний дотор эрх зүйн соёлыг бий болгосон отог, омог, овог, аймаг, үндэстэн, ард түмэн юм. Эдгээр хүн орчин цагийн соёлын дэвшилтэт үзэгдлийг уламжлалт соёл, аж ахуй эрхлэх аргатай хослуулан амьдарч байна. Нүүдэлчдэд эрх зүйн соёлыг төлөвшүүлэхдээ тэдний байгалийг шүтэн амьдардаг заншлын хүчин зүйлийг сайтар харгалзан үзэхийн зэрэгцээ ёс суртахууны хүчин зүйлийг хүчтэй хөгжүүлэх нь зайлшгүй чухал асуудал болж байна.
Монгол Улсын Засгийн газрын 2012 оны 153 дугаар тогтоолын зарим заалт нь Үндсэн хуулийн цэцийн 2005 оны 1/02 дугаар тогтоолоор хүчингүй болсон заалтыг агуулгаар нь сэргээсэн эсэх маргааныг хяналтын журмаар шийдвэрлэх Үндсэн хуулийн цэцийн их суудлын хуралдааныг 2023 оны 5 дугаар сарын 05-ны өдөр 9.30 цагаас хийхээр товлоод байсан билээ.
Монгол Улсын Засгийн газрын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хүсэлтийн дагуу өмнө нь хойшлуулсан Засгийн газрын 2012 оны 153 дугаар тогтоолын зарим заалт нь Үндсэн хуулийн цэцийн 2005 оны 02 дугаар тогтоолоор хүчингүй болсон заалтыг агуулгаар нь сэргээсэн эсэх маргааныг хяналтын журмаар шийдвэрлэх Үндсэн хуулийн цэцийн их суудлын хуралдааныг товлоод байна.
Монгол Улсын Их Хурлын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хүсэлтээр өмнө нь хойшлуулсан Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 25 дугаар зүйлийн 25.7.5.а, 25.7.5.б, Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 123 дугаар зүйлийн 123.2.1, 123.2.3 дахь заалт, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.3 дахь заалт, мөн хуулийн 40.5 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 172 дугаар зүйлийн 172.2.1, 172.2.2, 172.2.3 дахь заалт, 173 дугаар зүйлийн 173.4 дэх хэсэг нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан хэлэлцэнэ.
Үндсэн хуулийн хяналтын байгууллагын Евразийн нийгэмлэгийн цахим хурал 2023 оны 4 дүгээр сарын 21-ний өдөр боллоо.
Тус хуралд Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Б.Буяндэлгэр, Үндсэн хуулийн цэцийн Судалгааны төвийн захирал Р.Мухийт, Үндсэн хуулийн цэцийн Тамгын газрын Ёслол, гадаад харилцааны хэлтсийн дарга Б.Солонго нар оролцов.
1997 онд байгуулагдсан тус нийгэмлэгт өдгөө Армен, Азербайджан, Беларусь, Казахстан, Киргиз, ОХУ, Таджик, Узбекистан, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн хяналтын байгууллагууд гишүүнээр нь сонгогдон ажиллаж байна.
Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын Азийн нийгэмлэгийн 5 дугаар Их хурал “Ази дахь Үндсэн хуулийн шүүх эрх мэдлийн хөгжлийн өнөөгийн байдал” сэдвийн хүрээнд 2022 оны 8 дугаар сарын 18-19-ний өдөр Улаанбаатар хотноо болсон билээ.
Хурлын үеэр Үндсэн хуульт ёсыг дээдэлж улам төлөвшүүлэх, цар тахлын нөхцөлд хүний үндсэн эрх, эрх чөлөөг хамгаалах, түүний механизмыг сайжруулахад Үндсэн хуулийн шүүх, түүнтэй адилтгах байгууллагуудын эзлэх байр суурийг бататгах зэрэг сэдвээр 16 илтгэл сонсож хэлэлцүүлснээс гадна Их хурлаас “Улаанбаатарын тунхаглал” бичиг батлан гаргасан юм.
