Мэдээ, мэдээлэл
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Н.Чинбат АНУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Ричард Буанганыг өнөөдөр /2023-02-14/ Үндсэн хуулийн цэцийн ордонд хүлээн авч уулзлаа.
Уулзалтын эхэнд Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид Итгэмжлэх жуух бичгээ барьж, үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэнтэй нь холбогдуулан ноён Ричард Буанганд баяр хүргэлээ.
Үндсэн хуулийн Цэцийн анхны дарга, гавьяат хуульч, хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор Галдангийн Совдын нэрэмжит хууль зүйн сэдэвт шилдэг өгүүлэл шалгаруулах уралдааныг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Цэцийн Судалгааны төв, Шүүхийн ерөнхий зөвлөл, Улсын ерөнхий прокурорын дэргэдэх Сургалт, судалгааны хүрээлэн, Монгол Улсын Их Сургуулийн Хууль зүйн сургууль, Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн хамтран амжилттай зохион байгууллаа.
“Өдрийн сонин” 2023 оны 01 дүгээр сарын 23-ны өдрийн дугаартаа Үндсэн хуулийн цэцийн хэвлэл, мэдээллийн төлөөлөгч Ж.Нэргүйтэй Үндсэн хуулийн цэцийн үйл ажиллагаатай холбоотой зарим асуудлаар хийсэн ярилцлагыг нийтэлжээ.
Асуулт:Өнгөрсөн жил Үндсэн хууль батлагдсаны, Үндсэн хуулийн цэц байгуулагдсаны 30 жилийн боллоо. Энэ 30 жилээ хэрхэн дүгнэж байна вэ?
Хариулт:Ардчилсан төрт улсын тулгуур багана болсон Үндсэн хуулийн дагуу байгуулагдсан төрийн анхны байгууллагуудын нэг бол Үндсэн хуулийн цэц юм.
“Монгол Улсын Үндсэн хуулийн өдөр” шинэ ном мэндэллээ. Тодруулбал, хуульч Ү.Амарбат, Б.Ариунтуяа нарын хамтран бичсэн “Цэц хэний төлөө байв” номын нээлт өнөөдөр болов. Номын зохиогчдын хувьд анхны номоо гаргаж байгаа бөгөөд өнгөрсөн хугацаанд Үндсэн хуулийн Цэцээс гаргасан хамгийн дуулиантай гэсэн 16 шийдвэрийг онцлон авч, энэхүү номдоо багтаажээ. Түүнчлэн жирийн иргэдэд хамгийн их хамаарал бүхий байсан шийдвэрүүдийг ч мөн онцлон авсан байна.
Монголын Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн Тамгын газрын захиалгаар “Монгол кино нэгтгэл” ТӨҮГ-ын уран бүтээлчид “Монголын ард түмэн бидний төлөөх Үндсэн хуулийн цэц” баримтат кино бүтээж өнөөдөр буюу Монгол Улсын Үндсэн хуулийн өдөр үзэгчиддээ толилууллаа.
Киноны оршил хэсэг дэх “Үндсэн хуулийн хүч чадал түүнийг хамгаалах иргэн бүрийн тууштай хүсэлд оршдог. Иргэн бүр энэхүү үйл хэрэгт хувь нэмрээ оруулахыг өөрийн үүрэг хэмээн үзэхийн цагт л Үндсэн хуулиар олгосон эрх хамгаалагдана.” гэсэн суут эрдэмтэн Альберт Эйнштейны үг нь энэхүү киноны гол утга санааг илэрхийлсэн байна.
Монгол Улсын ардчилсан Үндсэн хууль нь улсын тусгаар тогтносон, бүрэн эрхт байдлыг бататган бэхжүүлж, хүний эрх, эрх чөлөө, иргэний нийгмийн үндсийг хамгаалан дээдэлж, олон хэвшил бүхий эдийн засаг, өмчийн аливаа хэлбэрийг хүлээн зөвшөөрч, төрийн эрх мэдлийн хуваарилалтыг тодотгож, парламентат ёсны сонголтыг хийсэн, өөрөө удирдах ёс, нутгийн удирдлагын тогтолцоог бататгаж, Үндсэн хуулийн хяналтыг шинээр тогтоосон манай орны нийгмийн амьдралыг зохицуулагч суурь хууль билээ.
Үндсэн хуулийн төслийг хэлэлцэж баталсан БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын II хуралдаан 1991 оны 11 дүгээр сарын 11-нээс 1992 оны 1 дүгээр сарын 25-ны өдрийг дуустал хуралдсан билээ.Үндсэн хуулийн төслийг АИХ-ын 430-аад депутатууд нийт 76 хоног хэлэлцэж баталсан байна.
Монгол Улс 1924 онд анхдугаар Үндсэн хуулиа баталснаас хойш 1940, 1960, 1992 онуудад 3 удаа шинээр Үндсэн хуулиа баталсан түүхтэй.
1980-аад оны сүүлчээс Монгол оронд өөрчлөлт, шинэчлэлтийн уур амьсгал өрнөсөн. Үүнтэй уялдан 1990 онд Үндсэн хуулийг шинэчлэн боловсруулах ажил эхэлсэн. БНМАУ-ын Бага Хурлаар хэлэлцсэн Үндсэн хуулийн төслийг хүлээн авсан БНМАУ-ын Ардын Их Хурал 76 хоног хуралдаж 1992 оны 1 дүгээр сарын 13-ны өдөр ардчилсан шинэ Үндсэн хуулийг оршил, 6 бүлэг, 70 зүйлтэйгээр баталсан билээ.
Шилдэг өгүүллийн уралдаан нь Хууль зүйн салбарын тулгамдсан асуудлыг хөндөж, шинэлэг санаа дэвшүүлсэн, эрдэм шинжилгээний сэтгүүлд нийтлэгдсэн шилдэг өгүүллийг /цаашид “өгүүлэл” гэх/ шалгаруулж урамшуулах, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлыг дэмжихэд чиглэгдэнэ.
Зохион байгуулагч байгууллага:
